ادامه از قسمت اول

انواع نمك مصرف شده
بسته به كاربرد ويژه‌اي كه نمك به آن منظور مورد استفاده قرار خواهد گرفت 5 نوع مختلف نمك در غذا مصرف مي‌شود.
&#-3918;نمك وكيوم خشك خالص (PVD) بعنوان نمك پخت و پز
&#-3918;نمك آماده شده بعنوان نمكي كه در روي ميز استفاده مي‌شود.
&#-3918;نمك آسياب شده براي چاشني غذا (مصارف تجاري- بازرگاني)
&#-3918;نمك ذره جهت ساخت كره و مواد لبني
&#-3918;نمك وكيوم دندريتي جهت توزيع و پخش نمك مورد استفاده قرار مي‌گيرد. &#-3918;نمك آماده شده عموم شبيه همان نمكي است كه درپخت و پز مورد استفاده قرار مي‌گيرد، با اين تفاوت كه 5% ناخالصيهاي مرطوب به آن اضافه شده همان سولفات سديم يا كلريد منيزيم هستند و از به هم چسبيدن ذرات نمك به يكديگر در موقعيتهاي مرطوب جلوگيري مي‌كنند.
&#-3918; نمك ريز شده ترجيحاً درساخت كره بكار مي‌رود اما محلول نمك معمولاً درساخت مارگارين بكار برده مي‌شود.
نمك بكار رفته شده جهت مصارف انساني بايد كاملا خالص باشد، حداقل حاوي 9/99 درصد NaCl باشد و به همين علت نمكهاي و كيوم خالص معمولا بيشتر استفاده مي‌شوند. اگرچه برخي از ناخالصيهاي گهگاه اضافه مي‌شود، كاربرد ناخالصيهاي ديگر در اين نوع فرآورده‌ها بايد جلوگيري شود. نمك مصرف شده در نگهدارنده‌هاي سبزيجات بايد فاقد كلسيم و منيزيم باشد زيراكه اين عناصر موجب سخت شدن اجرا تشكيل دهنده بافت سبزيجات مي‌شوند.
نمك بطور غير مستقيم به بعضي از محصولات غذايي بوسيله گروهي از چاشنيها اضافه مي‌شود. اين گروه شامل بيرون كشيدن نمك از درون بعضي چاشنيها مي‌شود. نمك محتوي چاشني معمولا در رنج 70 تا 95 درصد است كه معمولا درتوليد سوپها و سس‌ها استفاده مي‌شوند. اين نوع نمكها ترجيحا در ادويه‌هاي خام يا آسياب شده مصرف مي‌شوند چرا كه اينها مي توانند حاوي ميكروب و باكتري باشند درحاليكه چاشنيها عاري از هرگونه باكتري و ميكروب هستند. ميكروبها و باكتريها معمولاً بوسيله اكسيد اتيلن يا بوسيله پرتوافكني در انگلستان از بين برده مي‌شوند. توليد كنندگان محصولات غذايي در اروپاي غربي معمولاً نمك مورد نياز خود را تحت قراردادهاي سالانه از ذخاير طولاني مدت محلي خريداري مي‌كنند.

جدول 14: تغييرات توليد، مصرف، صادرات و واردات انواع محصولات نمك آمريكا (هزار تن، هزار دلار)

جدول 14-2

جدول 14-3

در جدول 14 مي‌توان توليد نهايي- فروش، ارزش صادرات و واردات براي مصرف و مصرف ظاهري و مصرف گزارش شده انواع محصولات نمك را طي سالهاي 1997 تا 2001 در آمريكا بعنوان بزرگترين دارنده ذخايرنمك جهان را مشاهده كرد.

استانداردها:
نمك‌هاي استخراج شده بر اساس منشاء، تغييرات زيادي در تركيب مي‌كنند، مي‌توانند تا 5% ژيپس...، دولوميت، كوارتز و... داشته باشد. كيفيت انواع نمك تبخيري و... بيشتر كنترل مي‌شود.

با كاربري شيميايي:
حداقل 5/95%= NaCl، حداكثر 5/.2% رطوبت، 1% Ca =، Mg و پتاسيم و 5/0% مواد نامحلول.

با كاربري خوراكي:
حداقل 5/97% = NaCl، حداكثر ppm 1 آرسنيك، ppm4 فلزات سنگين، 2% = Ca، Mg،
0016/0% Fe= و براي نمك يددار 006/0-01/0% يد.

نمك مخصوص (براي فراوري مواد غذايي) :
حداقل 95/99% = NaCl، 02/0-06/0% = CaSO4، حداكثر 02/0%= CaCl2، 01/0% =Na2SO4، ppm 4/0Cu، ppm5/1 Fe، ppm20 نامحلول، 1/0% رطوبت سطحي
چند استاندارد ديگر براي نمك با كاربردهاي مختلف در آمريكا وجود دارد كه عبارتند از استاندارد نمك با كاربردهاي جاده، پزشكي، پايداركنندة خاك، تصفية آب و بسته‌بندي.

بازيافت:
تقريبا هيچ. برخي انواع نمك مي‌توانند محصول يا زائدات همراه مانند پتاس توليد كنند كه خريد و فروش مي‌شود.

جايگزين‌ها:
يخ‌روبي:
كلريدهاي كلسيم، منيزيم يا پتاسيم، استات كلسيم منيزيم
افزودني خوراكي:
كلريد پتاسيم
جدول 15 ميزان مصرف نمک برحسب کاربرد در صنايع گوناگون در جهان نمايش مي دهد.

جدول 15 - ميزان مصرف نمک برحسب کاربرد در صنايع گوناگون در جهان

شکل 6- ميزان مصرف نمک برحسب کاربرد در صنايع گوناگون در جهان

ميانگين مصرف ظاهري نمك طي سالهاي ( 2001 ـ 1997)، با متوسط نرخ رشد 3 درصد، 248 ميليون تن بوده که از 4/229 ميليون تن در سال 1997 به 6/235 ميليون تن در سال 1999 و 6/241 ميليون تن در سال 2001 افزايش داشته است (جدول 16 ).

جدول 16 ـ ميزان مصرف ظاهري جهاني نمك طي سالهاي 2001 ـ 1997 (ميليون تن)

شکل 7 ـ ميزان مصرف ظاهري جهاني نمك طي سالهاي 2001 ـ 1997

مصرف نمك در كانادا
همانطور كه در جدول 17 نشان داده شده است مصرف داخلي كانادا از نمك حدود 7/9 ميليون تن در سال است.

جدول 17: مصرف ظاهري نمك كانادا بر حسب هزار تن در طي سالهاي 2001-1976

جدول 17-2

جدول 17-3

جدول 17-4

مصرف نمك مردم كانادا از تمام مردم دنيا بيشتر است. هر شخص كانادايي در سال 1996،360 كيلوگرم نمك مصرف كرده است. در كانادا دو مصرف كننده داخلي اصلي نمك صنايع شيميايي و بخش كنترل يخ است. درسال 1995 بين 95 درصد تقاضاي نمك داخلي كانادا بيشتر به اين صنايع اختصاص داشت. تقاضاي نمك به منظور كنترل يخ بين 2/3 ميليون تن در سال و 5/4 ميليون تن در سال بسته به شدت سرماي زمستان نوسان دارد كه بيشتر اين تقاضا در شرق كشور در ايالتهاي Ontario, Quebec و Atlantic است. مصارف كمتر شامل مصرف در صنايع غذايي، شيلات و خمير كاغذ را شامل مي‌شود (سال 1988). در جدول 19، 22 كارخانه كه درسال 1994 نمك را بعنوان ماده خام به منظور ساخت 5 فرآورده در كانادا استفاده مي‌كردند، آمده است. ظرفيت كل توليدات اين كارخانه‌ها نزديك به 2/4 ميليون تن در سال بود.
ظرفيت توليد كلرات سديم بالاي 1 ميليون تن در سال است كه بايد افزايش يابد كه در سال 1994 رشد 5-6 درصدي پيش‌بيني شده است. ظرفيت كلرآلكالي بالاي 3/2 ميليون تن درسال است. علي‌رغم تعطيلي كارخانه‌هاي كلر- الكالي DOW و ICI در سال 1993 كه باعث از بين رفتن توليد 1 ميليون تن ظرفيت در كانادا شد.

جدول 18: كارخانجات شيميايي كه از نمك بعنوان ماده خام استفاده مي‌كنند در سال 1995

فرآورده اصلي سودسوزآور NaOH شامل توليدات گل پاك آلومينا، سلوفان، مواد شيميايي غير آلي پالايش و توليد نفتي و اكسيد پروپيلن و خمير كاغذ و كاغذ، مواد شيميايي آلي، ريون (ابريشم مصنوعي)، صابون و پاك كننده‌ها، گلوتامات سديم، نساجي (منسوجات) و تصفيه آب و مواد خنثي كننده مي‌شود.
جدول 19 و 20 و 21 درصد مصرف NaOH بوسيله فرآورده‌هاي مختلف در سراسر جهان و اروپاي غربي و آمريكا را نشان مي‌دهد.

جدول 19 : مصرف NaOH به تفكيكفرآورده‌هاي مختلف جهان درسال 1996

جدول 19-2

جدول 20: مصرف NaOH در كاربردهاي مختلف در اروپاي غربي دربين سالهاي 1994 – 1990 (هزار تن)

جدول 21: مصرف NaOH بوسيله فرآورده‌هاي مختلف آمريكا در سال 1995 بر حسب درصد

جدول 21-2

جدول 21-3

در مجموع صنايع شيميايي، بزرگترين مصرف كننده NaOH در جهان است، اما بزرگترين فرآورده NaOH درصنعت خمير كاغذ و كاغذ است. سولفات سديم و NaOH مواد لازم و فعال در خمير چوبي در فرآيند ساخت كاغذ محكم قهوه‌اي رنگ مخصوص بسته‌بندي هستند. محلول خمير چوبي شامل مواد لازم به نسبت 3NaOH + NaSO4 است.
هيدرواكسيد سديم همچنين در ساخت آلومينا از هيدرواكسيد آلومينيوم آهن‌دار بوسيله فرآيند Bayer بكار مي رود. در اين فرآيند بوكسيت حاوي ژيپسيت و بوهميت دياسپر با هيدرواكسيد سديم در درجه حرارت بالا واكنش مي‌دهد و نتيجه اين عمل در توليد آلومينات سديم است كه از آلومينا مي‌تواند حاصل شود. فلز آلومينوم از آلومينا توسط الكتروليز به دست مي‌آيد. حدود 75 گرم هيدروكسيد سديم براي هر تن از آلومينا توليد شده، مصرف مي‌شود. توليد جهاني آلومينا در سال 1995، حدود 8/42 ميليون تن بود و مصرف جهاني NaOH در اين فرآورده در همان سال 21/3 ميليون تن بود. NaOH در پالايش نفت به منظور خنثي كردن جريانهاي اسيدي براي توليد فرعي – محصول – فرعي و همچنين در ساخت مواد شيميايي آلي و غير آلي نيز بكار مي‌رود. هم اكنون NaOH براي طغيان آلكاليني ذخاير روغن در پي گسترش روشهاي دومين و سومين توليد روغن بكار مي‌رود. NaOH همچنين در كندن و حفر كردن گل و لاي براي كنترل خاصيت اسيديته جهت كاهش خورندگي و كاهش خوردگي ناشي از تخمير بكار مي‌رود.
NaOH و كلرين جهت ساخت اكسيد پروپيلن بوسيله فرآيند كلروهيديرين مصرف مي‌شوند. NaOH همچنين بعنوان ماده ضد عفوني كننده براي مواد غذايي و بعنوان يك تثبيت كننده هيدروكربنهاي كلرينات شده و همچنين بعنوان سوخت و روغنهاي گرمازا بكار برده مي‌شود.
صابونها و مواد پاك كننده ديگر فرآورده‌هاي اصلي NaOH هستند كه بوسيله هيدوليز كردن چربيها و روغنها با NaOH ساخته مي‌شوند و در نتيجه منبع يونهاي سديم را بوجود مي‌آورد. NaOH توليدكننده صابون و مواد پاك كننده از دهه 1970 است. تقاضاي NaOH در سال 1995 در آمريكا 7/13 ميليون تن در سال تخمين زده شده است. تا سال 1999 اين رقم بالاي 5/14 ميليون تن در سال افزايش يافت. ميزان رشد بين سالهاي 1984، 5/2 درصد درآمريكا بوده است. اما تا سال 2000، 5/1 درصد كاهش داشته است.

مصرف نمك امريکا
آمريكا بزرگترين مصرف كننده نمك درجهان است. ميزان مصرف ظاهري با استفاده از اطلاعات راجع به واردات، صادرات، توليد محاسبه مي‌شود. جدول شماره 22 مصرف واقعي نمك ايالات متحده بين سالهاي 1980 تا 2001 را بر حسب هزار تن نشان مي‌دهد.

جدول 22: مصرف ظاهري نمك ايالات متحده بين سالهاي 2001-1980 (هزار تن)

جدول 22-2

جدول 22-3

جدول 22-4

جدول 22-5

اگرچه ميزان مصرف كلي نمك در 20 سال گذشته نوسان داشته است. صنايع كلر- الكالي معمولا بزرگترين مصرف كننده نمك در همان دوران بوده كه در سال 1995، اين صنايع بالاي 21 ميليون تن نمك مصرف كرده است، كه اين ميزان 45 درصد ازكل ميزان نمك مصرف شده در آمريكا درهمان سال مي‌باشد. بعد از آن بزرگترين موارد مصرف نمك دركاربردهاي كاهش يخ در سطح جاده بوده است. در شكل شماره 8 نمك در فرآورده‌هاي مختلف نشان داده شده است.